-------Van--------

Van


Van ve çevresinin cografya ve savunma bakimindan önemli bir konumu oldugu için çok eski dönemlerden beri burasi yerlesim alani olmustur. Çesitli arkeolojik arastirmalar sonucunda Yenitas Çagi''ndan, Kalkolotik Çag''da ve Tunç Çagi''nin baslarinda bu yöreye yerlesme oldugu kesinlik kazanmistir. Ancak, Van Urartular zamaninda (M:900-600) önem kazanmistir. O zaman adi Tusba olan Van sehri yaklasik 300 yil Urartu devletine baskentlik yapmistir. I.Sardur Tusba''nin özünü teskil eden Van Kalesi''ni kurmustur. Van adi Urartu''ca Biane adinin zamanla Viane, daha sonra Van''a dönüsmesinden olusmustur.

Van sehri M.Ö. 2000 yillarinda Dogu Anadolu yaylasina yayilan ve dilleri Türkçe''ye benzeyen Hurriler''in merkezi bölgesi olmustur. Hurri Mitani devletinin Hititler tarafindan yikilmasi sonucu Nairi (Asurlular) ve Urartular tarih sahnesinde yerlerini almislardir. Urartular sanat, dokumacilik, sulama, bagcilik, bahçecilik ve mimari alanlarda çok ileri durumdaydilar. Bugün Urartular döneminden kalan eserler bütün ihtisamiyla ayaktadir.

Van Kalesi güneyinde bulunan eski Van sehri

Medler tarafindan Urartu kralligina son verilmis; Medlerden sonra Persler, Mekadonyalilar, Sasaniler, Romalilar, Bizanslilar; Van Bölgesi''nde egemenlik kurmuslar. 1071 Malazgirt zaferinden sonra bu yöre Türkler''in eline geçmis. Bu dönemde; Ahlatsahlilar, Selçuklular, Ilhanlilar, Karakoyunlular, Akkoyunlular ve Sefeviler bölgede etkin olmuslardir. Van, Osmanli Devleti tarafindan alinarak önemli bir merkez haline getirilmistir.
Osmanlilar döneminde Van, Eyalet statüsü kazanmis olup; 1568-1574 tarihleri arasinda 12, 1578-1588''de 27 sancaga sahipti. Osmanli döneminde büyük insa faaliyetlerine mazhar olan Van''da o dönemden kalan cami, kale, köprü, han, hamam vb. eserler bulunmaktadir.

19. Asir''da büyüyen ve gelisen Van''da yasiyan Ermeni çeteler dis güçlerin tahrik, tesvik ve oyunlariyla isyanlar çikarmaya basladilar. Birinci Dünya Savasi sirasinda 20 Mayis 1915''te Ruslar, Van''i isgal ettiler. Van''da çok sayida yerlesim yeri Ruslar ve Ermeni çeteleri tarafindan yakilip, yikilarak yerle bir edildi. Isgal ve isyan sirasinda Van''da 32.500 Müslüman Türk sehit edildi. Katliama ugrayan sehir halkinin geride kalan yasli, kadin, çocuklari ise muhacir olmustur. 2 Nisan 1918''de kahraman Türk Ordusu, Van''a girerek düsman isgaline son vermistir.
Van, düsman isgali sonrasinda "Baglar Mevkii" denilen bugünkü yerine yeniden kurulmustur. Van 1923 yilinda Vilayet olmus, Cumhuriyet sonrasi hizla geliserek çagdas bir kent konumuna ulasmistir.